Leerlijn Digitale Geletterdheid – KD22

Hier gaat het om..

Te denken valt aan…

Digitale systemen

De leerling zet digitale systemen functioneel in. 

• Leer hoe een computer werkt door te kijken naar wat je erin stopt (invoer), wat de computer ermee doet (verwerking), en wat eruit komt (uitvoer).
• Ontdek hoe je computerprogramma’s kunt gebruiken om te praten met anderen, samen te werken, te tekenen, te rekenen, teksten te schrijven, presentaties te maken, en video’s en geluid te bewerken.
• Leer hoe je bestanden kunt ordenen en opslaan op de computer, zodat je ze makkelijk terug kunt vinden.
• Leer hoe je vaak gebruikte digitale apparaten zoals computers, tablets, en smartphones kunt herkennen en gebruiken.
• Ontdek hoe je je computer en andere digitale apparaten kunt onderhouden, aanpassen en problemen kunt oplossen als ze niet goed werken.

Digitale systemen

De leerling zet digitale systemen functioneel in. 

• weten wat de functie is van bijvoorbeeld intern geheugen, processor en router. 
• het vergelijken van de werking van een laptop, spelcomputer en tablet;
• een logische mappenstructuur aanmaken in een cloud-omgeving, met duidelijke bestandsnamen;
• weten hoe software te installeren of updaten op een device;
• het oplossen van uitval van een scherm of een verloren connectie met internet.

Digitale media en informatie

De leerling zoekt en gebruikt informatie op internet handig en slim.

• Leer welke soorten media en informatiebronnen er zijn en hoe je kunt weten of ze betrouwbaar en bruikbaar zijn.
• Leer hoe je goed kunt zoeken op internet door de juiste zoekwoorden en hulpmiddelen te gebruiken.
• Leer hoe je kunt beoordelen of de informatie die je vindt betrouwbaar en nuttig is.
• Ontdek hoe makers van digitale media je aandacht trekken en beïnvloeden met kleuren en andere technieken.
• Leer waarom sommige zoekresultaten bovenaan staan en welke factoren daar invloed op hebben.

Digitale media en informatie

De leerling zoekt en gebruikt informatie op internet handig en slim.

• verkennen welke digitale bronnen gebruikt worden en wat hun betrouwbaarheid is;
• formuleren van simpele zoektermen voor een zoekmachine of AI-tool;
• onderzoeken van de betrouwbaarheid van een bepaald online artikel en de afzender ervan;
• onderzoeken hoe beelden en teksten gemanipuleerd of gegenereerd kunnen zijn en hoe dat te herkennen;
• doelgericht omgaan met informatie die je niet zelf hebt gevonden of gezocht (bijvoorbeeld reclame die op-popt).

Veiligheid en Privacy

De leerling leert veilig omgaan met computers en internet, en zorgt goed voor de eigen gegevens en die van anderen.

• Leer hoe je gevaarlijke situaties kunt herkennen als je computers en internet gebruikt.
• Leer hoe je computers en internet veilig kunt gebruiken en hoe je je gegevens kunt beschermen.
• Leer hoe je goed kunt nadenken voordat je je eigen gegevens of die van anderen online deelt.
• Leer wat je moet doen als je iets ziet of meemaakt dat niet oké is op internet.

Veiligheid en Privacy

De leerling leert veilig omgaan met computers en internet, en zorgt goed voor de eigen gegevens en die van anderen.

• bespreken van het belang van veilige wachtwoorden. Leerlingen controleren of ze veilige wachtwoorden gebruiken. Zo nodig goede wachtwoorden bedenken en wachtwoorden regelmatig wijzigen.
• bespreken wat er gebeurt als je op links klikt in mails van een onbekende afzender of als je ingaat op de verleidingen die in games verborgen zitten. Voorbeelden: een mail waarin gezegd wordt dat je een prijs hebt gewonnen of het aanbod van tips voor een oplossing in een spel.
• antivirussoftware gebruiken, configureren en regelmatig updaten;
• privacy-voorwaarden bekijken waarmee de gebruiker moet instemmen en bewust kiezen om eigen data al dan niet te delen in voorkomende situaties; • weten wat wel en niet mag in het kader van de AVG. 
• werking en noodzaak bespreken van tweetrapsverificatie; 
• weten dat de beveiliging van je digitale systemen en data een voorwaarde is voor de bescherming van je privacy. 

Data

De leerling verkent het gebruik van data en dataverwerking.

• Leer hoe je informatie maakt door gegevens te verzamelen, te ordenen en te verwerken.
• Leg uit hoe de uitkomsten van gegevensverwerking afhankelijk zijn van waar de gegevens vandaan komen en hoe correct en volledig ze zijn.
• Leer een verzameling gegevens gebruiken om een vraag te beantwoorden.
• Beschrijf hoe gegevens worden gebruikt in je eigen omgeving.
• Denk na over het feit dat je bewust en onbewust gegevens achterlaat als je digitale technologie gebruikt, en dat anderen die gegevens kunnen gebruiken.

Data

De leerling verkent het gebruik van data en dataverwerking.

• Een digitaal overzicht maken van favoriete huisdieren van leerlingen in de klas. Daaruit een lijst samenstellen van de drie meest populaire huisdieren. Kunnen we hieruit conclusies trekken over de populariteit van deze drie huisdieren in heel Nederland?
• Onderzoeken bij welke hoeveelheid water per dag een plantje het beste groeit door de groeigegevens bij te houden en te verwerken met behulp van een digitaal systeem. 
• Voorbeeld bespreken van het gebruik van data bij het oplossen van misdaden (camerabeelden gecombineerd met gsm-gegevens)
• Beseffen dat data verzameld worden via formulieren op websites of door gebruikersinvoer op sociale media, door sensoren in apparaten zoals smartphones en smartwatches of door camera’s in openbare ruimtes.

Artificial Intelligentie (AI)

De leerling verkent hoe AI-systemen werken.

• Leer over de onderdelen van een AI-systeem en hoe het gedrag van AI lijkt op menselijk gedrag.
• Herken AI-systemen die vaak worden gebruikt en begrijpt hoe ze in je eigen omgeving worden toegepast.
• Leer hoe je op een doelgerichte, verantwoorde en kritische manier kunt omgaan met een AI-systeem.

Artificial Intelligentie (AI)

De leerling verkent hoe AI-systemen werken.

• begrijpen dat data van mensen afkomstig zijn, dat de mens beslist welke data AI kan gebruiken, dat het algoritme voor leren door mensen gemaakt wordt, en dat de training van AI door mensen gebeurt. 
• Beschrijven dat AI gebruikt wordt voor bijvoorbeeld spraakherkenning, chatbots of aanbevelingen op sociale media. 
• Beschrijven hoe sensoren van AI- systemen in een zelfrijdende auto continu nieuwe gegevens verzamelen en de auto laten reageren op de omgeving. 
• Kritisch gebruikmaken van AI- systemen bij het verwerven en verwerken van informatie. 
• De vraag bespreken of AI echt kan denken als een mens.