Duik dieper in de verantwoordelijkheden en risico’s van het gebruik van AI
Onderzoek wijst uit dat jongeren ondersteuning nodig hebben en willen bij het begrijpen hoe ze AI-tools kunnen gebruiken. Bijna driekwart van de studenten heeft actief hulp en begeleiding gezocht bij volwassenen om te leren hoe ze AI-tools veilig en effectief kunnen gebruiken.
Daarom nodigt Minecraft Education studenten uit om AI te verkennen met CyberSafe AI: Dig Deeper , het vierde deel in onze CyberSafe-serie , voor Safer Internet Day 2025. Dit nieuwe avontuur nodigt leerlingen uit om enkele van de meest voorkomende risico’s van het gebruik van generatieve AI te ervaren, terwijl ze inzicht krijgen in hoe AI-gebruik hen kan helpen hun creatieve doelen te bereiken – allemaal binnen de vertrouwde en leuke Minecraft-wereld.
Uit onderzoek blijkt dat er geen digital natives bestaan. Alle jongeren hebben ict-vaardigheden bewust moeten leren, zegt Paul Kirschner.
Voorwaarden tot informatie zoeken en verwerken:
Voldoende tot goede leesvaardigheid
Begeleiding van een vaardige leerkracht, expert of tutor
De rol van de leerkracht is van groot belang bij het ontwikkelen van een onderzoekende houding. In deze kwaliteitskaart van School aan Zet wordt gerefereerd aan coachingskwaliteiten dmv vragen stellen.
School aan zet gaat uit van de Taxonomie van Bloom. Prima tool, mits je het oude piramidemodel vervangt voor het horizontale model. Er is namelijk geen rangorde.
Horizontaal model Taxonomie van Bloom
In Talent voeden noemt Juliette Walma van de Molen de taxonomie voor alle leerlingen en niet alleen (hoog)begaafden. Iedereen heeft een eigen persoonlijk bereik (range) van leren.
Vragen leren stellen
Hier volgen startvragen voor een beginnend repertoire
Start met Wat weet je al over …? Wat heb je? Wat heb je gedacht/bedacht?
Doorvragen om tot een concept te komen Hoe weet je dat? Hoe kwam je op dat idee? Geef eens een voorbeeld? Kun je daar iets meer over vertellen?
Onderzoeksvraag formuleren Wat weet je nu nog niet? Wat wil je nu gaan onderzoeken? Vertel eens in je eigen woorden… ?
Gezamenlijk reflecteren op informatie en bronnen Welke verschillen (overeenkomsten) zie je in… Wat denk je dat … daarmee wordt bedoeld? Wat vind je van wat … heeft gezegd? Ben je het er mee eens of oneens? Waarom? Zou het helpen om een tekening/schets te maken?
Info beoordelen op waarde Hoe komt dit overeen met wat je op je onderzoeksformulier heb geschreven? Zou je dit ook anders kunnen opschrijven? Staat deze info bij verschillende gerenommeerde bronnen?
Reflectie Zijn alle antwoorden gevonden? Hoe weet je dat zeker? En hoe zit het met (tegenvoorbeeld)? Wanneer je dit probleem neemt als voorbeeld, wat kun je dan in het algemeen zeggen over vergelijkbare problemen?
In onderstaand onderzoek van Wetenschap in de klas kun je van pagina 20 t/m 25 lezen over de rol van de leerkracht. Na de belangrijke tips ‘Durf loslaten, bouw aan eigenaarschap’ en ‘Bouw aan een onderzoekend onderwijsklimaat, waar nieuwsgierigheid centraal staat’ wordt de term Scaffolding uitgelegd.
Scaffolding Om leerlingen genoeg te ondersteunen bij het onderzoekend leren, zonder teveel te sturen, kun je gebruik maken van scaffolding.
Alle huidige leerlingen zijn ‘digital native’, wordt regelmatig in onderwijsland beweerd. Want deze generatie is opgegroeid met internet en mobiele telefoons. Dus ze hebben hun digitale vaardigheden met de paplepel ingegoten gekregen. Maar is deze stelling wel waar?
Uit onderzoek van Paul Kirschner en Pedro de Bruyckere blijkt dat ‘digital native’ een fabeltje is. De digital natives bestaan niet. De generatie die is opgegroeid met internet, digitale games en de mobiele telefoon is niet per se handiger met computers.
Het aanleren van competenties is noodzakelijk, want dit gaat niet vanzelf. De kans is groot dat leerlingen zonder lessen in bijvoorbeeld Mediawijsheid in allerlei valkuilen stappen. De leerkracht heeft een belangrijke rol bij het aanleren van digitale vaardigheden.
De digital natives bestaan niet. Het fenomeen ‘digital native’ is een mythe die vooral breed is uitgemeten in de massamedia en daarom zijn we erin gaan geloven. Sterker nog, veel hoogopgeleide 40-plussers zijn vaak meer digitaal vaardig dan laagopgeleide twintigers.‘De zogenaamde digital natives zijn ook met auto’s opgegroeid,’ illustreert Paul Kirschner. ‘Maar niemand zal zeggen dat ze in staat zijn zonder rijbewijs auto te rijden. Omdat de jongere mensen alleen het digitale tijdperk hebben gekend, gaan we er zomaar van uit dat ze de digitale gereedschappen, zonder enige instructie kunnen gebruiken.’
De praktijk
In de dagelijkse praktijk zie ik basisscholen, die bewust kiezen voor Digitale Geletterdheid. Op basis van onderwijsvisie worden overwogen keuzes gemaakt. Wat doen we al, wat willen we en hoe gaan we dat organiseren?
Als je dit snel achter elkaar leest, lijkt het een peulenschil, maar niets is minder waar. Het vergt vaak veel inzet van een werkgroep om de individuele leerkrachten van een team mee te krijgen. De ervaring leert ons, wanneer je wordt gesteund door een opgeleide ICT-Coach, door de leerlijnen Digitale Geletterdheid en door gezond verstand te gebruiken ieder team in beweging komt!
De BYOR is een bijzondere, technische set om met kosteloos materiaal je eigen robot te maken.
Wat zit er in de BYOR-Kit?
De BYOR-kit bestaat uit een aantal verschillende input- en output-onderdelen. De onderdelen kunnen gemakkelijk met mini-jack stekkertjes op elkaar worden aansluiten via het Easyboard. Zodra deze Easyboard van energie wordt voorzien gaan de aangesloten onderdelen op elkaar reageren. Wanneer er bijvoorbeeld een licht-sensor en een motortje zijn aangesloten, zal de motor sneller gaan draaien als er meer licht op de licht-sensor schijnt. Op basis van input en output zijn oneindig veel variaties te bedenken.
De Starter-kit bevat de volgende onderdelen:
Easyboard 1x
Arduino compatible chip 1x
Afstandssensor (input) 1x
Geluidssensor (input) 1x
Draaiknop (input) 1x
Lichtsensor (input) 1x
LED lampje (output) 1x
Servomotor(output) 1x
Stappenmotor (output) 1x
Speaker module (output) 1x
USB power kabel 1x
Powerbank (incl. oplaadkabel + handleiding) 1x
Setje splitpennen (30 splitpennen) 1x
Sensor kabels 8x
Handleiding
Ik geef aan de BYOR-kit:5 sterren.
De startup van het Solly Systeem (zie mijn review) heeft een stukje techniek gecombineerd met creativiteit. Het idee is namelijk dat leerlingen lekker zouden moeten ’tinkeren’, prutsen, dingen maken. Wanneer ze hun fantasie de vrije loop laten, leren leerlingen om ideeën te combineren en te variëren.
Ik vind het heel sterk hoe er ingezet wordt op ontdekkend en ontwerpend leren. Aan de hand van stappenplan leren de leerlingen met concepten en prototypes te werken, die vervolgens met een onderbouwing gepresenteerd worden aan de klas of leerkracht. In de uitgebreide handleiding wordt de leerkracht aan de hand genomen bij de begeleiding van de samenwerkende leerlingen.
En tot slot een tip: Blaas je 3D-printer nieuw leven in, door tandwielen te printen voor de BYOR. Op de supportsite vind je kant-en-klare 3D files, maar leuker is natuurlijk om ze zelf te ontwerpen voor je BYOR.
Met het Solly Systeem heeft de leerkracht een volledig lespakket in handen. Met het Educatief Pakket Solly worden kinderen al op jonge leeftijd geïntroduceerd in de wereld van duurzame energie. Samen met Solly en zijn vriendjes ervaren kinderen hoe het is om zelf energie op te wekken en leren ze over de mogelijkheden van duurzame energie.
Door op een actieve en speelse manier te ontdekken, onderzoeken en ontwerpen worden kinderen intrinsiek gemotiveerd hun bijdrage te leveren aan een duurzame samenleving. Zo werkt Solly samen met de kinderen toe naar een nieuwe, groene generatie.
Educatief pakket Solly
Het educatief pakket Solly bestaat uit 5 onderdelen:
Een systeem van speelrobots; het Solly systeem
Lesmaterialen zoals leswijzers, werkboeken en digibord ondersteuning
Een digitale omgeving waarin kinderen en leerkrachten een account hebben
Een aantal educatieve games, waarin kinderen onder andere hun eigen groene planeet gaan maken
De BYOR (Build-Your-Own-Robot)-kit, waarmee kinderen hun eigen robot kunnen bouwen en programmeren (lees hier de review)
Ik geeft het Solly Systeem: 5 sterren
Deze startup uit Eindhoven heeft in 3 jaar lesmateriaal ontwikkeld, dat van hoge kwaliteit is. Zowel de hardware solarbollen als de softwarematige game is goed doordacht. De lessen zoeken de verdieping op en stimuleren samenwerking en ontdekkend leren bij je leerlingen. Voor de leerkracht wordt er een heldere handleiding van de lessenserie meegeleverd.
